اهداف  SMARTER

تنظیم هدف، بخش مهمی از زندگی همه‌ی ماست. همه ما به اهدافی نیاز داریم تا به‌وسیله‌ی اون، مسیر زندگیمون رو مشخص کنیم و به امیدها و آرزوهامون برسیم. وقتی اهداف رو می‌نویسیم، اونا واقعی‌تر میشن. به ما این امکان رو میدن تا میزان پیشرفتی که در طول مسیر به دست آوردیم رو اندازه بگیریم.

اهداف؛ در زندگی ما نقش خیلی مهمی دارن و به همین دلیله که همه‌ی ما باید راه درستی برای رسیدن به اون پیدا کنیم .کاملاً مشخصه که همه‌ی ما در زندگی اهدافی داریم، اما همه‌ی اونا رو درست تعیین نمی‌کنیم. ما بیشتر دوست داریم که اونا رو در ذهنمون نگه داریم تا اینکه اونا را روی کاغذ بنویسیم و با چشممون ببینیم.

چرا اهداف مهمن؟

خیلی از انسان‌ها، سرگردان و بی‌هدف عمرشون رو هدر میدن. اونا روز به روز، هفته به هفته، ماه به ماه و حتی سال به سال بدون مشخص کردن مسیر مشخصی، زندگیشون رو میگذرونن. اونا نمیتونن زندگیشون رو در مسیری درست هدایت کنن، چون بدون اهداف، مسیر زندگی نامشخصه.

نه فقط اهداف، بلکه نقشی که آنها در زندگی ما دارن هم با اهمیته. فقط خواستن چیزی، ما رو به هدفمون نمیرسونه. ما نمیتونیم ادعا کنیم که میخوایم به یک هدف برسیم، چون فکر می‌کنیم اون هدف "خوبه" یا باعث میشه ما رو پیش بقیه خوب نشون بده. اگه اهدافمون عمیق و برنامه‌ریزی نباشن و در زمان رسیدن به هدف به مشکلی بخوریم، اون اهداف رو به راحتی رها میکنیم.

اهداف کمک میکنن تا ستون محکم و استواری، بر پایه‌ی امید و رؤیاهامون در زندگی داشته باشیم. اونا به هدایت کشتی زندگی ما، برای گذر از طوفان‌ها در اقیانوس‌های پر تلاطم کمک میکنن و رسیدن ما رو به سواحل آرامش آسون میکنه. ما در زندگی نیاز زیادی به اهداف داریم، دقیقاً به همون اندازه که کاپیتان کشتی، برای حرکت در دریا به قطب‌نما نیاز داره.

سندرم سال جدید

وقتی که اهداف رو به شکل صحیحی تعیین نکردیم، دچار عدم اطمینان، ناامیدی و عدم تعادل روحی میشیم. با این وجود، ما با روشی نادرست اهداف رو برنامه‌ریزی میکنیم و دوست داریم فقط یک‌بار در سال اهدافمون رو تعیین کنیم و البته زمانش هم در اول سال جدیده. ما به بیماری "سندرم سال جدید" مبتلا میشیم که یکبار در سال، اهداف رو تعیین می‌کنیم و بعد اهداف رو فراموش می‌کنیم. طبق تحقیقات دانشگاه اسکرانتون (Scranton) در سال ۲۰۱۴، مشخص شد فقط ۸٪ از افرادی که اهدافشون رو در اول سال جدید تعیین کردن، تونستن به اونا برسن. بر اساس این تحقیقات، درصد دستیابی به اهداف، در دوره‌‌های زمانی یک‌ماهه ۶۴٪، شش ماهه ۴۶٪ و یک‌ساله ۸٪ تعیین شده.

اگه از تنظیم اهدافت خسته شدی یا فقط میخوای یکبار در سال اونا رو تعیین کنی، ما دستور العمل مناسبی برای تو نداریم. اگه همه‌ی عوامل مورد نیاز، برای رسیدن به هدف آماده نباشه یا اقدامات لازم انجام نشده باشه، چطور میتونیم در جهت رسیدن به اهدافمون قدم برداریم؟
پس راه حل چیه؟

S.M.A.R.T.E.R

این جمله درست نیست که اهداف، باید به شکلی آسونی تنظیم بشن. اولین بار S.M.A.R.T در مجله‌ی بازبینی مدیریت، توسط جورج تی دوران (George T. Doran) در نوامبر ۱۹۸۱ مطرح شد. S.M.A.R.T مخفف خاص بودن (specific)، معنادار بودن (meaningful)، قابل دستیابی بودن (achievable)، مرتبط بودن (relevant) و دارای محدودیت زمانیه (time-bound).

اماS.M.A.R.T.E.R  تنظیم هدف رو، دو مرحله بیشتر انجام میده و تو رو مجبور میکنه روند تا کاریت رو ارزیابی و تنظیم کنی. این عوامل اضافه شده به S.M.A.R.T، یعنی اندازه‌گیری((evaluate و تنظیم مجدد(readjust) برای دستیابی به هر هدفی در زندگی، خیلی مهمه. ما بیشتر دوست داریم اهدافمون رو تعیین کنیم، اما هیچ نوع مقیاسی برای اندازه‌گیری اهدافمون در نظر نمی‌گیریم. وقتی هدفی رو اندازه‌گیری و ردیابی نمی‌کنیم، ذهن راحت‌تر ما رو فریب میده و یا کاری کنه تا از خواسته‌هامون بگذریم.

۷ گام برای تنظیم اهداف S.M.A.R.T.E.R

1. خاص بودن (Specific)

اولین گام اینه که هدف باید خاص باشه - خیلی خاص. هرچقدر هدف تو خاص‌تر باشه، بهتر میتونی اون رو پیاده‌سازی کنی.

یعنی تو فقط به صرف گفتن درآمد بیشتر یا کاهش وزن بسنده نکنی. تو باید دقیقاً بگی که میخوای چه مقدار درآمد داشته باشی یا دقیقاً چند کیلو وزنت رو کم کنی. تو باید به طور دقیق و قابل اندازه‌گیری، هدف رو تنظیم کنی.

چرا این موضوع مهمه؟ در تعیین هدف، برای اینکه ذهن به هدف مسلط باشه، باید بتونی برای هدفت یک مقدار مشخص کنی. بدون در نظر گرفتن مشخصات، یک هدف واقعی وجود نداره و فقط حرکت ما، در یک مسیر مبهم قرار میگیره. وقتی هدف مبهمه، ذهن تو اجازه میده، که اهداف نادیده گرفته بشن. تو ناامید میشی و کارهای اولیه، برای رسیدن به هدفت رو انجام نمیدی.

وجود ویژگی برای رسیدن به اهداف، مثل وجود سوخت در موتوره. اگه قصد دستیابی به خواسته‌ای رو داری، باید ویژگی‌های هدفت رو ارائه بدی. وقتی اهدافت رو یادداشت میکنی، تا جایی که ممکنه ویژگی‌های اون رو بنویس و از داشتن ویژگی زیاد نترس.

2. معنا دار بودن ((Meaningful

مرحله‌ی دوم در تنظیم S.M.A.R.T.E.R؛ تعیین اهدافیه که برای تو معنادار باشه و هر کاری رو برای رسیدن به اون اهداف انجام بدی. همون‌طور که قبلاً گفتیم وقتی اهداف، برای تو معنی خاصی داشته باشن، تو برای رسیدن به اونا، همه‌ی تلاشت رو میکنی.

مردم؛ پول رو نمیخوان که انبوهی از کاغذهای رنگی با تصاویر مشاهیر داشته باشن. اونا میخوان با پول‌شون به رفاه، خانواده، امنیت، آزادی و ... برسن.

جدا از اینکه اهدافت رو مشخص میکنی، باید به اونا دلیل قدرتمندتری بدی. بعد از اینکه هدفت رو مشخص کردی، دلیل این هدف رو هم مشخص کن و اطمینان پیدا کن که این هدف برای تو اهمیت زیادی داره.

3. قابل دستیابی بودن ( Achievable)

مرحله‌ی سوم در  S.M.A.R.T.E.R؛ تعیین اهدافیه که قابل دست‌یابی باشن. یک تز فکری وجود داره که میگه تو در هر زمانی میتونی فعالیت‌هات رو انجام بدی. اما وقتی ‌که تو اهدافت رو تعیین میکنی، این جریان متفاوته. مخصوصاً وقتی که اهداف کوتاه مدتی رو انتخاب میکنی (به اهدافی در مدت زمانی کمتر از ۱ سال، کوتاه مدت گفته میشه). مطمئن بشی که اهدافت قابل دست‌یابین. منظور ما این نیست که تو در برنامه‌های بلندمدت ۵ ساله، برنامه‌ریزی نداشته باشی یا حتی در برنامه‌ی بلند‌مدت ۱۰ ساله خود بلند پروازی نکنی، یعنی این که تو باید اهدافی رو انتخاب کنی که اول بتونی در کوتاه مدت به اونا برسی.

مثلاً اگه تا حالا مبلغی بیشتر از یک میلیارد تومن در سال برای تجارتت هزینه نکردی، انتظار میلیاردر شدن در یک‌ساله رو نداشته باش. اهدافی رو تعیین کن که بتونی به اونا برسی و حرکتت رو تقویت کنی. اهداف کوتاه مدت تو باید قابل دستیابی باشن اما نه به‌قدری که به آسونی و بدون زحمت و تلاش به دست بیان. انجام این کار بهت کمک میکنه تا شروع خوبی برای دستیابی به سوی هدف داشته باشی. وقتی که به اهداف یک‌ساله رسیدی، میتوند برای رسیدن آرزوهای دیگه‌ات امیدوار باشی.

4. مرتبط بودن (Relevant)

مرحله‌ی چهارم  S.M.A.R.T.E.R،  تعیین اهدافیه که به زندگی تو مرتبطن. یعنی اهداف باید با خواسته‌های واقعی که از زندگی میخوای مطابق و هماهنگ باشه. اگه ارزش‌های اصلی زندگی تو با اهدافت در تضاد باشه، درآینده ناامید میشی.

وقتی که میخوای اهداف مرتبطت رو تعیین کنی، باید واکاوی شخصی انجام بدی و بدونی واقعاً از زندگی چی می‌خوای. اگه یکی از ارزش‌های اصلی زندگی تو داشتن آزادیه، با نشستن پشت میز در دفتر کارت، نمی‌تونی به هدفت برسی. یادت باشه که رسیدن به هدف؛ به تنهایی باعث خوشبختی نمیشه اما از عوامل تأثیرگذار در اون محسوب میشه.

5. دارای محدودیت زمانی (Time-Bound)

پنجمین مرحله در تنظیم S.M.A.R.T.E.R؛ اینه که مطمئن بشی که زمان مشخصی برای رسیدن به اهدافت تعیین کردی. تو میتونی روی اهداف، در دوره‌های زمانی ۳ ماهه، تمرکز کنی. مثلاً اگه قصد داری در عرض یک سال ۴۰ کیلو وزن کم کنی، هدفت رو به دوره‌های زمانی سه ماهه تقسیم کن و هر سه ماه ۱۰ کیلوگرم وزن کم کن.

وقتی اهداف تو از نظر زمانی محدودیت دارن، قابل اندازه گیرین و تو باید اونا رو در دوره‌های زمانی مختلف روزانه، هفتگی و ماهانه مورد بررسی قرار بدی. چقدر به دستیابی اهدافت نزدیکی؟ بیشتر از سطح مورد انتظارت موفقیت شدی؟ تو بدون محدودیت‌گذاری و اندازه‌گیری اهداف، نمیتونی پیشرفتت رو متوجه بشی.

6. ارزیابی (Evaluate)

ششمین مرحله اینه که مطمئن بشی که اهداف ارزیابی شدن. با ارزیابی اهدافت به طور روزانه، دستیابی به اونا خیلی سریع‌تر میشه. چرا؟ چون اگه اهداف بلندمدت (و اهدافی که ۳ ماه یا ۶ ماه از اون باقی مونده) به صورت روزانه ارزیابی نشن، به راحتی نادیده گرفته میشن.

اطمینان پیدا کن که سیستمی رو برای ارزیابی اهدافت راه‌اندازی کردی و به صورت کار عادی و روزمره، اون رو در نظر گرفتی. این کار مهم رو فراموش نکن. وقتی این اهداف از نزدیک ارزیابی نشن، ذهن تو با استفاده از یک روش بسیار هوشمندانه، تو رو از طریق بی‌حوصلگی و بی‌حالی، از رسیدن به اهداف منصرف میکنه.

7. تعدیل مجدد (Readjust)

آخرین مرحله در تعیین اهداف به وسیله‌ی S.M.A.R.T.E.R؛ روشی برای تنظیم مجدد روند کاری میشه. اگه متوجه شدی هدفی رو دنبال میکنی اما به طور مداوم، به یک مانع برخورد میکنی، روش و تکنیک‌هات رو دوباره تنظیم کن. مثلاً وقتی که یک هواپیما قصد پرواز از تهران به شیراز رو داره، خلبان هواپیما و کادر پرواز برای اطمینان از دستیابی به هدف، باید مرتباً پیشرفتشون رو ارزیابی کنن و رویکردشون رو تعدیل کنن و این پرواز دائماً تا زمان رسیدن به مقصد، در حال ارزیابی و تعدیله. تو باید اهدافت رو به این شکل در نظر بگیری.
تعدیل مجدد؛ به این معنی نیست که تو باید اهدافت رو کنار بذاری و همه چیز رو از صفر شروع کنی. منظور اینه که تو باید روندهای مختلف رو امتحان کنی تا وقتی که به اهدافت نزدیک و نزدیک‌تر بشی. به همین دلیل ارزیابی مداوم روزانه، خیلی کارمهمیه. اگه امروز کارهات رو ارزیابی نکنی، در اندازه‌گیری پیشرفتت به مشکل میخوری.