نویسنده
نرخ بازگشت سرمایه (ROI) چیست و نحوه‌ی محاسبه‌ی آن
ROI؛ به مخفف Return of Investment گفته میشه که نسبت بین سود خالص و هزینه‌ی خالص یک سرمایه‌گذاری رو نشون میده. به عبارت دیگه ROI؛ درآمد خالص یک سرمایه‌گذاری رو، با هزینه‌های خالص مورد نیاز برای تأمین مالی اون سرمایه‌گذاری، مقایسه میکنه. معمولاً ROI به شکل درصدی از امتیاز نشون داده میشه.
در نتیجه؛ وقتی که نرخ بازگشت، نتیجه‌ای رو به شکل ۰.۱= ROI محاسبه میکنه، در تحلیل‌های مالی ۱۰٪= ROI گزارش میشه.
در کنار بقیه‌ی شاخص‌های ارزیابی سوددهی، مثلاً NPV، IRR و payback period، ROI یکی از متداول‌ترین روش‌ها برای ارزیابی پیامدهای اقتصادی سرمایه‌گذاری محسوب میشه. بدون شک مزیت اصلی این شاخص، سادگی اونه. از ROI میشه به راحتی، برای اندازه‌گیری سودآوری یک سرمایه‌گذاری استفاده کرد، چون بر اساس داده‌هاییه که به راحتی در دسترس توست و مقدار اون، برای درک و تفسیر، واضح و مشخصه. علاوه بر این چونROI به صورت درصدی محاسبه میشه، مقایسه‌ی نتایج سرمایه‌گذاری‌های مختلف رو آسون میکنه. در نتیجه به لطف ROI؛ تو میتونی سودمندترین گزینه رو برای انجام این‌کار انتخاب کنی.
قبل از اینکه توضیحات بیشتری در مورد ROI رو برای تو بگیم، لازمه بدونی که در امور مالی، ممکنه از چند اقدام مختلف، به عنوان نرخ بازگشت سرمایه استفاده بشه. مثلاً میتونی ROIرو، بازگشت سرمایه ثابت(ROIC) ، میانگین نرخ بازده، بازده حقوق صاحبان سهام (Return on Equity) یا سود هر سهم (Earnings per Share) در نظر بگیری. با این حال شناخته شده‌ترین و شاید متداول ترین کاربرد این معیار، برای به دست آوردن نرخ بازگشت سرمایه به شکل آسونیه، که به اون نرخ بازگشت سرمایه (ROI) گفته میشه.
برای اینکه وقتی که از معیارهای ROI استفاده میکنی، سردرگم نشی، لازمه که نحوه‌ی محاسبه ROI رو بدونی. پس بهت پیشنهاد می‌کنیم همه‌ی مقاله رو مطالعه کنی.
فرمول ROI
سرمایه‌گذاران نمیتونن بازده‌ی سرمایه‌گذاری‌هاشون رو، بدون درک نحوه‌ی محاسبه ROI تخمین بزنن. به همین دلیل فرمول ROI نقش مهمی در تصمیمات سرمایه‌گذاری داره.
فرمول ROI مبتنی بر دو رکن اطلاعاتیه: سود حاصل از سرمایه‌گذاری و هزینه‌ی سرمایه‌گذاری. معادله‌ای وجود داره که با اون میشهROI رو حساب کنی:
حواست باشه که معادله‌ی ROI؛ ریسک‌های مرتبط با سرمایه‌گذاری رو در نظر نمی‌گیره. این یکی از بزرگ‌ترین محدودیت‌های ROI به حساب میاد. در ادامه، راجع به مزایا و معایب ROI بیشتر صحبت می‌کنیم.
نمونه‌هایی از نحوه محاسبه ROI
ما چند مثال برای کمک به تو آوردیم. پس از مطالعه‌ی دقیق اونا، نباید در درک مفهوم اندازه‌گیری ROI مشکلی داشته باشی. تو میتونی بر اساس معیارهای ROI، تصمیمات مالی هوشمندانه‌ای رو بگیری.
مثال ۱
تو به عنوان سرمایه‌گذاری در بازار املاک و مستغلات، ملکی رو در تهران با قیمت ۶ میلیارد تومن میخری. سه سال بعد، این ملک رو با قیمت ۹ میلیارد تومن میفروشی.
برای محاسبه‌ی نرخ بازگشت سرمایه، باید از فرمول ROI استفاده کنی:
۵۰٪ = ۰.۵ = (۶ میلیارد تومن) / ( ۶ میلیارد تومن – ۹ میلیارد تومن) = ROI
بنابراین بازده‌ی سرمایه‌گذاری تو برای املاک ۵۰٪ محاسبه میشه.
مثال ۲
تو به عنوان مدیر بازاریابی در یک شرکت بزرگ بین المللی، برنامه‌ی بازاریابی جدیدی رو با بودجه‌ی ۲۵۰ میلیون تومن رو، مد نظرت داری. نتیجه‌ی این برنامه، افزایش ۲۰۰ میلیون تومن سود سالانه، در دو سال آینده‌ست. در درجه‌ی اول به این نکته توجه داشته باش که سود کل تو از این سرمایه‌گذاری، سود سال اول به علاوه‌ی سود سال دوم توست.
بنابراین ۴۰۰ میلیون تومن = ۲۰۰ میلیون تومن + ۲۰۰ میلیون تومن = G
پس تو میتونی از فرمول ROI استفاده کنی:
۶۰٪ = ۰.۶ = (۲۵۰ میلیون تومن) / (۲۵۰ میلیون تومن – ۴۰۰ میلیون تومن) = ROI
ROI برنامه‌ی بازاریابی برابر با ۶۰٪ محاسبه میشه.
مثال ۳
تو یک سرمایه‌گذاری در بورس انجام دادی. در مرداد، ۱۵۰ سهام شرکت X رو خریدی. قیمت خرید، ۱۲,۶۷۰ تومن برای هر سهم بود. ارزش کل معامله در اون زمان (۱,۹۰۰,۵۰۰ تومن = ۱۲,۶۷۰ تومن x ۱۵۰) بود. اگه قیمت X نزولی بشه، چه اتفاقی میفته؟ بیا فرض کنیم که قیمت نهایی سهام ۹,۱۴۰ تومن بوده. در نتیجه ارزش سهام تو ۱,۳۷۱,۰۰۰ تومن= ۹,۱۴۰ تومن x ۱۵۰ است. در این مورد:
۲۷.۸۶٪- = ۰.۲۷۸۶- = (۱,۹۰۰,۵۰۰ تومن) / (۵۲۹,۵۰۰- تومن ) = (۱,۹۰۰,۵۰۰ تومن) / (۱,۹۰۰,۵۰۰ تومن – ۱,۳۷۱,۰۰۰ تومن)= ROI
در این مورد سرمایه‌گذاری تو سوددهی نداره.
ROI و تصمیمات مالی
نرخ بازگشت سرمایه، اقدامی مناسب برای برآورد مازاد سود خالص سرمایه‌گذاریه. ROI میتونه در تصمیم‌گیری‌های منطقی مالی، استفاده بشه. اولین کاربرد ROI، اینه که میتونی عنوان روشی آسون، برای کمک به ارزیابی اولیه پروژه‌ی سرمایه‌گذاری استفاده کنی.
بطور کلی ملاک تصمیم‌گیری به این شکله:
در حالتی کهLV مقداری محدود از پیش تعریف‌شده‌ای باشه.
در ساده‌ترین حالت (سرمایه‌گذار مبلغی رو برای سرمایه‌گذاری داره و فقط یک جایگزین برای سرمایه‌گذاری وجود داره) ملاک تصمیم‌گیری به این شکله:
سرمایه‌گذاری در دنیای واقعی ممکنه بر اساس مقادیر محدودی، برای تجزیه و تحلیل ROI در یک سطح خاصی تنظیم بشه که غیر از صفر باشه. مثلاً میتونی بازده‌ی سرمایه‌گذاری رو در شاخه‌ی صنعتت (ROIb)، مقداری محدود در نظر بگیری. معیار تصمیم‌گیری مطلق در اینجا به این شکله:
در یک برنامه‌ی حرفه‌ای؛ تحلیلگران و تصمیم‌گیرندگان مالی، معمولاً میانگین موزون هزینه‌ی سرمایه (WACC) رو، به عنوان عاملی محدود در نظر میگیرن. در این حالت ملاک تصمیم‌گیری به این شکله
:
ROE در مقابل ROI
از اونجا که نرخ بازگشت سرمایه (ROI)، بعضی وقت‌ها با بازدۀ حقوق صاحبان سهام(ROE) اشتباه گرفته میشن، در اینجا به طور خلاصه، درباره‌ی شباهت‌ها و اختلافات بین اونا بحث می‌کنیم.
در اول باید بگیم که ROI و ROE؛ جز روش‌های ساده‌ی ارزیابی مطلق سودآوری سرمایه‌گذاری محسوب میشن. از ویژگی بارز ROI وROE اینه که شیوه‌هایی تک دوره‌این و در طول مدت سرمایه‌گذاری، ارزش یکسانی ندارن. علاوه بر این؛ نه ROI و نه ROE، ارزش زمانی پول رو در نظر نمی‌گیرن. هر دو این شاخص‌ها، هیچ معیاری برای اندازه‌گیری از ریسک رو ندارن.
تفاوت اصلی بین ROI و ROE اینه که اولی، کل هزینه‌ی سرمایه‌گذاری رو در نظر میگیره، در حالی که فرمول دوم، فقط عامل سرمایه رو در نظر میگیره.
مزایا و معایب ROI
مزایای اصلی استفاده از ROI:
- به دست آوردن مقدار ROI، نیاز به محاسبات پیچیده‌ای ندار و ساده و آسونه.
- نتیجه‌های محاسبات، به آسونی قابل تفسیر و مقایسه با بقیه‌ی سرمایه‌گذاری‌هاست.
- فراهم کردن داده‌های لازم برای انجام این محاسبات، آسونه. در حقیقت تو فقط به دو عدد نیاز داری تا ROI رو بدست بیاری: سرمایه‌گذاری و هزینه‌ی سرمایه‌گذاری.
از طرف دیگه، مهمترین محدودیت‌های ROI عبارتند از:
- فرمول ROI، تغییرات حاصل شده در ارزش پول در گذشت زمان رو نظر نمی‌گیره (ما اعلام می‌کنیم که ROI، عامل زمان رو نادیده میگیره). نتیجه اینکه که ارزش بالاتر ROI، همیشه به این معنی نیست که گزینه‌های سرمایه‌گذاری مختلف، نسبت به هم برتری دارن.
بیا دو سرمایه‌گذاری جایگزین رو با همون ۲۰٪= ROI در نظر بگیریم. سرمایه‌گذاری A یک‌ساله و سرمایه‌گذاری B چهار ساله‌ست. تو میتونی سودت رو، از سرمایه‌گذاری A، در یک سال به دست بیاری. برای به دست آوردن همین سود از سرمایه‌گذاری B، به سه سال دیگه نیاز داری. با وجود همون مقادیرROI ، سرمایه‌گذاری A، از B مناسب‌تره.
نتیجه‌گیری: اگه میخوای دو گزینه‌ی سرمایه‌گذاری رو با ROI مقایسه کنی، باید مطمئن بشی که محاسبات ROI؛ در یک بازه‌ی زمانی یکسان، با بقیه‌ی گزینه‌های سرمایه‌گذاری انجام میشه.
تعیین LV (مقدار محدود شده) مقداری ملموس نیست و پس ممکنه نتیجه‌ی تحلیل رو، مغرضانه نشون بده و باعث بشه تصمیمات نادرستی گرفته بشه.
نرخ بازگشت سرمایه ممکنه، مستعد سوء استفاده باشه. به این دلیل میتونی از روش‌های دیگه‌ای برای سنجش سود سرمایه‌گذاری و هزینه‌ی سرمایه‌گذاری استفاده کنی.
نتایج بدست آمده از محاسبات ROI، تنها در صورتی قابل مقایسه و معتبره که سود و هزینه‌های در نظر گرفته شده‌ی مربوط به سرمایه‌گذاری، در اون درنظر گرفته شده باشه و دلایلی دیگه‌ای در اون وجود نداشته باشه.
معرفی محاسبه‌گرهایی بیشتر
نرخ بازگشت سرمایه؛ به دلیل سادگی و مفید بودن، مقیاسی محبوب برای همه‌ی افراد حساب میشه. الان که میدونی چطور ROI رو محاسبه کنی، وقتشه که برنامه‌هایی رو پیدا کنی تا بهت کمک کنه، تا بتونی گزینه‌های مناسبی رو برای سرمایه‌گذاری پولت پیدا کنی. ما مطمئنیم که معادله‌ی ROI؛ تنها عاملی نیست که تو باید با اون تصمیم‌های مالی هوشمندانه‌ای رو بگیری.
اگه میخوای متوجه بشی که موقع سرمایه‌گذاری وقت و هزینه، برای ساختن یک ابزار نرم افزار، چه ROI را بدست میاری محاسبه‌گر بیلد ورسس بای (Build vs Buy) رو بررسی کنی.
اگه میخوای مقدار میانگین سود سالانه‌ات رو، از سرمایه‌گذاری که کردی تخمین بزنی، باید از محاسبه‌گر CAGR استفاده کنی.
اگه تجارتی داری، ممکنه به محاسبه‌گر حاشیه‌ی سود (profit margin calculator) هم نیاز داشته باشی که بهت امکان میده تا بتونی متغیرها رو در روند فروش محاسبه کنی.
اگه میخوای قیمت فروش یا هزینه‌ای که متحمل میشی رو به دست بیاری، باید از محاسبه‌گر مارک‌آپ (markup) استفاده کنی.
اگر نیاز داری، ارزیابی سودآوری مورد انتظار یک پروژه سرمایه‌گذاری برنامهریزی رو به دست بیاری، محاسبه‌گر NPV رو امتحان کن.
اگه میخوای ارزش شرکت خاصی رو تخمین بزنی، از محاسبه‌گر جریانات نقدی تنزیل شده (DCF) استفاده کن.
اگه میخوای میزان بازده‌ی خرید ملکت رو مشخص کنی، باید از محاسبه‌گر کَپ‌رِیْت cap rate استفاده کنی.
نویسنده
نظرات شما: